Basîr : Her şeyi gören çok iyi gören
Cenab-ı Hak buyuruyor:
Gözler O'nu idrak edemez; O ise bütün gözleri idrak eder. O latif olandır haberdar olandır." (1)
"....Şüphesiz işitendir görendir." (2)
"... işitendir görendir." (3)
her şeyi herkesin yaptığını görür. Onun görmesine hiç bir şey engel olamaz.
O'nu kendinden başka hiçbir göz O'nu kavrayıp ihata edemez ve fakat O gözlerin hepsini idrak ve ihata eder görür bilir. Gözler kendini anlayamazken onları anlayan anlatan gören gösteren gerçeği bilen ancak O'dur. Gözler onu idrak ve ihata edemezken O gözleri idrak ve ihata eder ve aynı gerçek bütün idrak edilen şeylerde böyledir. Ve O lutuf sahibi ve her şeyden haberdardır. Ve lutuf sahibi ve her şeyden haberdar olan ancak odur. İdrakin nuru gibi her lutuf O'nundur. Her şeyi bilen her doğru haberi veren ancak odur. Gözler görmüyor diye gözlerden gönüllerden uzak ihtiyaçlardan dileklerden doğru doğru haberdar olmaz sanıp da O'ndan dönmemeli eğri yollara sapmamalıdır. O lutuf sahibi ve her şeyden haberdar olan en görmeyen gözleri görür en gizli en duyulmaz sanılan şeylerden gönüllerin hiç kimselere açılamayan sırlarından ve eğilimlerinden haberdardır. O onlara kendilerinden yakındır. O'na ibadet etmek ve işleri ısmarlamak için şart O'nu görmek değil O'nun görmesi lutuf sahibi ve her şeyden haberdar olması ve O'na ihlas ve tevhid ile zât ve sıfatlarına fiilerine ve lutuflarına iman edilmesidir. (4)
Teâla yer ve göklerin her yerinde görülebilecek her şeyi Basîr sıfatıyla kuşatmıştır ve onları görmektedir. O'nun için görülemeyen bir şey yoktur.Hiç bir şey ondan gizli değildir. Allah'ın kalpteki fısıltıları beyindeki oluşumları fikirdeki gizlilikleri kalplerdekini zifiri karanlık bir gecede kapkara bir taşın üzerinde yürüyen simsiyah bir karıncayı ve çıkardığı sesi görür duyar bilir. (5)
Allah'ın her şeyi gördüğünü bilen kimse gizli ve açık her halini düzeltmeye çalışır. Her durumda Alla'a karşı gelmekten korkar ve O'ndan utanır. Allah'ın kendisini yasakladığı yerlerde bulmasındanveya emrettiği yerlerde bulmamasından kaçınır. Kewndisinin daima Allah'ın gözetiminde olduğğunu aklından çıkarmaz.. O'nun kendisini görmesini Hafife alarak günah işlemez.
İnsanların görmesinden utanıp Alla'ın görmesinden utanmayan kimse 'ı Hafife almış olur.
Bâsir ismini bilmenin faydası kişide murakebe hissini yartamasıdır. Murakebe: Allah"'ı görüyormuşçasın ibadet etmendir. Zira sen 'ı görmüyorsan da seni görmektedir.
Bâsir ismini bilen kimse varlık âlemiyle ilgili ayetlere yer ve göklerdeki olağanüstü düzene bakarak 'ın azamet ve yüceliğin düşünür çevresine daima ibretle bakar. Allah'ın güç ve kudretrini hikmetini derin ilmini ve etkin iradesini gösteren yapılara bakarak O'na daha bir içtenlikle ve güvenle ibadet eder. (5)
Yüce şöyle buyuruyor:
"...Göklerde ve yerde ne var? Bir bakıverin." (8)
"...Meyvesine ürün verdiğinde ve olgunluğa eriştiğinde bir bakıverin..."(9)
"...Kemiklere de bir bak nasıl biraraya getiriyoruz sonra da onlara et giydiriyoruz?" (10)
Kaynaklar:
1) En'am 103 - An-An'am 103 (The Cattle)
2) Hac 61 - Al-Hajj 61
3) Nisa 134 - An-Nisa (The Women) 134
4) Elmalı Tefsiri Enam103
5) Esmâ-ül Hüsna Karınca Yayınları Nisan 2004
6) Calligraphy The Most Beautiful Names Tosun Bayrak Threshold Books 1985
7) Islam City
8) Yunus 101
9) En'am 99
10) Bakara 259